احادیث چهارده معصوم ( علیهم السلام )
احادیث چهارده معصوم ( علیهم السلام )

احادیث چهارده معصوم ( علیهم السلام )

احادیث پیامبر (ص)

نشانه نیکوکاران


عَلامَةُ البارّ فَعَشرَةٌ: یُحِبُّ فی الله وَ یُبغِضُ فی الله وَ یُصاحِبُ فی الله وَ یُفارِقُ فی الله وَ یَغضَبُ فی الله وَ یرضی فی الله وَ یَعمَلُ لِلّه وَ یَطلُبُ إلیه وَ یَخشَعُ لِلّه خائِفاً مَخوفاً طاهِراً مُخلصاً مُستَحیاً مُراقباً وَ یُحسِنُ فی الله. (غررالحکم ، حدیث 4746)

پیامبر گرامی اسلام (ص) فرمود: نشانه نیکوکار 10 چیز است:

1. برای خدا دوست می دارد.

2. برای خدا دشمنی می ورزد.

3. برای خدا یار و همراه می شود.

4. برای خدا جدا می شود.

5. برای خدا خشم می گیرد.

6. برای خدا خشنود می شود.

7. برای خدا کار می کند.

8. خدا را می طلبد.

9. در برابر خدا خاشع و ترسان و هراسان و پاک و با اخلاص و با حیا و مراقب خود است.

10. برای خدا احسان و نیکی می کند.


مصداق حقیقی ابرار در قرآن


کُلَّما فی کتابِ اللهِ عَزَّوَجَلَّ مِن قَولِهِ إنَّ الاَبرارَ فَوَاللهِ ما اَرادَ بِهِ إلّا علی بن اَبیطالِبٍ وَ فاطِمَةَ وَ أنا وَ الحُسَینُ . (نور الثقلین ، ج 5 ، ص 533 ، حدیث 33)

امام حسن مجتبی (ع) فرمود: هر جا در قرآن «اِنّ الابرار» آمده ، به خدا سوگند منظورِ پروردگار از آن ، علی بن ابیطالب و فاطمه و من و حسین می باشیم.


لزوم تحصیل علم


قالَ النَّبیُّ (ص) : اُطلُبُوا العِلمَ وَ لَو بِالصّینِ فَاِنَّ طَلَبَ العِلمِ فَریضَةٌ عَلی کُلِّ مُسلِمٍ . (بحار الأنوار ، ج ا ، ص 180)
در جستجوی علم باشید اگرچه مستلزم رفتن به چین باشد ؛ زیرا تحصیل علم و دانش بر هر مسلمانی واجب است .


دنیا مزرعۀ آخرت


اَلدُّنیا مَزرِعَةُ الآخِرَة . (معاد شناسی علامه حسینی ، ج 2 ، ص 221  به نقل از احیاء العلوم ، ج 4 ، ص 18)

دنیا کشتزار آخرت است .


سلامتی در مسافرت


سافِرُوا تَصِحُّوا ، سافِرُوا تَغنَمُوا . (بحار الأنوار ، ج 76 ، ص 221)

مسافرت کنید تا سالم شوید ، مسافرت کنید تا سود ببرید .


روزی در مسافرت


سافِرُوا تَصِحُّوا وَ تُرزَقُوا . (کنز العمال ، ج 6 ، ص 701)

مسافرت کنید تا سالم شوید و روزی بدست آورید .


آسان شدن نماز و روزه برای مسافر


اِنَّ اللهَ تَعالی وَضَعَ عَنِ المُسافِرِ الصَّومَ وَ شَطرَ الصَّلاةِ . (کنز العمال ، ج 8 ، ص 503 ، از مجموعه های روایی اهل سنّت)

خداوند متعال روزه و مقداری از نماز را از مسافر برداشته است .


رد کردن هدیه خداوند


عَن جَعفَرٍ عَن آبائِهِ (عَلَیهِمُ السَّلام) عَن رَسُولِ اللهِ (ص) قالَ: اِنَّ اللهَ اَهدی اِلَیَّ وَ اِلی اُمَّتی هَدِیَّةً لَم یُهدِها اِلی اَحَدٍ مِنَ الاُمَمِ کَرامَةً مِنَ اللهِ لَنا قالُوا وَ ما ذاک یا رَسُولَ اللهِ ؟ قالَ: اَلاِفطارُ فِی السَّفَرِ وَ التَّقصیرُ فِی الصَّلاةِ ، فَمَن لَم یَفعَل ذلِکَ فَقَد رَدَّ عَلَی اللهِ عَزَّوَجَلَّ هَدِیَّتَهُ . (وسایل الشیعه ، ج 5 ، ص 540)

امام صادق (ع) از پدران خود و آنها از رسول خدا (ص) نقل کرده اند که خداوند متعال هدیه ای به من و امّتم کرامت فرموده که به امّتهای گذشته نداده است ، عرض کردند: آن هدیه چیست ؟ فرمود: اجازۀ افطارِ روزه و نصف شدن نماز (نمازهای چهار رکعتی) در مسافرت ، پس هر کس چنین نکند هدیۀ خداوند را رد کرده است .


بهترین افراد امت


خِیارُ اُمَّتی الَّذینَ اِذا سافَرُوا اَفطَرُوا وَ قَصَّرُوا . (وسایل الشیعه ، ج 5 ، ص 539)

بهترین افراد امّتم کسانی هستند که هرگاه مسافرت می روند روزه هایشان را افطار و نمازهایشان را شکسته می خوانند (یعنی تسلیم دستور اولیای دین اند و از خودشان دین سازی ندارند ).


بیزاری پیامبر


قال رسول الله : مَن صَلّی فِی السَّفَرِ اَربَعاً فَاَنا مِنهُ بَرِئٌ . (وسایل الشیعه ، ج 5 ، ص 538 و 539)

هر کس در سفر نمازهایش را چهار رکعتی بخواند من در نزد خداوند از او بیزارم .


سهل گرفتن برای مسافر و مریض


اِنَّ اللهَ تَبارَکَ وَتَعالی تَصَدَّقَ بِاِفطارِ الصّائِمِ عَلی مَرضی اُمَّتی وَ مُسافِرِیهِم ، اَفَیُحِبُّ اَحَدُکُم اَن یَتَصَدَّقَ عَلی اَحَدٍ بِصَدَقَةٍ ثُمَّ یَظَلُّ یَرُدُّها عَلَیهِ . (کَنزُالعمال ، ج 8 ، ص 502 ، از کتب اهل سنّت)

خداوند متعال نسبت به مریض ها و مسافرهای امّت من بخششی قرار داده که روزه نگیرند آیا دوست دارید اگر به کسی چیزی می بخشید مرتب رد کند؟ (یعنی شما هم نباید لطف خداوند را رد کنید) .


پذیرفتن هدیه خداوند


لَیسَ مِنَ البِرِّ الصِّیامُ فی السَّفَرِ فَعَلَیکُم بِرُخصَةِ اللهِ تَعالی الَّتی رَخَّصَ لَکُم فَاقبَلُوها . (کنزالعمال ، ج 8 ، ص 503 ، مشکوة المصابیح ، ص 177 ، هر دو از کتب اهل سنّت است) 

روزه گرفتن در مسافرت شایسته نیست پس بر شما باد که اجازۀ افطار را که خداوند به شما کرامت کرده است ، بپذیرید .


روزه داری که مثل روزه خوار است


صائِمُ رَمَضانَ فی السَّفَرِ کَالمُفطِرِ فی الحَضَرِ . (کنزالعمال ، ج 8 ، ص 503 - کشکوة المصابیح ، ص 178)

کسیکه در ماه مبارک رمضان در مسافرت روزه می گیرد مانند کسی است که در ماه مبارک رمضان مسافر نیست و روزه می خورد .


مطّلع ساختن برادر دینی هنگام سفر


حَقٌّ عَلَی المُسلِمِ اِذا اَرادَ سَفَراً اَن یُعلِمَ اِخوانهِ . (العروة الوثقی ، کتاب الحج ، فی آداب السفر «سادسها»)

سزاوار است انسان مسلمان هرگاه ارادۀ سفری کند برادرانِ دینی اش را مطّلع سازد .


صدقه و دفع هفتاد نوع بلا


اِنَّ اللهَ لا اِلهَ اِلّا هُوَ لَیَدفَعُ بِالصَّدَقَةِ الدّاءَ وَ الدُّبَیلَةَ وَ الحَرقَ وَ الغَرَقَ وَ الهَدَمَ وَ الجُنُونَ فَعَدَّ سَبعِینَ باباً مِنَ الشَّرِّ . (میزان الحکمة ، ج 5 ، ص 321)

خداوندِ بی شریک و نظیر به وسیلۀ صدقه دفع میکند درد ، مرض کشنده داخلی ، سوختن ، غرق شدن ، زیرِ آوار ماندن ، در چاه افتادن و دیوانه شدن را. و به این ترتیب پیامبر (ص) هفتاد نوع از شرور را شمردند (که بوسیلۀ صدقه دفع می شوند).


اجتناب از کافر و معصیت کار


قالَ عَلیٌّ (ع): اِنَّ رَسُولَ اللهِ کانَ یَقُولُ: مَن کانَ یُؤمِنُ بِاللهِ وَ الیَومِ الآخِرِ فَلا یُواخِیَنَّ کافِراً وَ لا یُخالِطَنَّ فاجِراً . (بِحارُالاَنوار ، ج 71 ، ص 197)

حضرت علی (ع) می فرماید: رسول خدا (ص) همیشه می فرمود: هر کس ایمان به خدا و روز قیامت دارد نباید کافری را دوست بگیرد و یا با فردی معصیت کار مراوده داشته باشد .


شایسته ترین افراد به تهمت


اَولَی النّاسِ بِالتُّهمَةِ مَن جالَسَ اَهلَ التُّهمَةِ . (بِحارُالاَنوار ، ج 72 ، ص 90)

شایسته ترین افراد به بدنامی کسی است که با افراد بد نام همراه و همنشین گردد .


تعیین تصمیم گیرنده در مسافرت


اِذا کانَ ثَلاثَةٌ فی سَفَرٍ فَلیُؤَمِّرُوا اَحَدَهُم . (کنز العمال ، ج 6 ، ص 706)

هرگاه جمع سه نفری با هم مسافرت کنند باید یک نفرشان را به عنوان تصمیم گیرنده معیّن نمایند .


تعیین مسئول خرج در سفر


اِذا اِجتَمَعَ القَومُ فی سَفَرٍ فَلیَجمَعُوا نَفَقاتِهِم عِندَ اَحَدِهِم فَاِنَّهُ اَطیَبُ لِنُفُوسِهِم وَ اَحسَنُ لِاَخلاقِهِم . (کنز العمال ، ج 6 ، ص 711)

هرگاه جمعی به سفر بروند ، یک نفر را از میان خودشان به عنوان مسؤول خرج و صندوقدار قرار دهند زیرا این کار از نظر فکری ، روانی و اخلاقی برای آنان بهتر است (و از بد دلی و بدگمانی یا اختلاف و برخورد میان آنها جلوگیری می کند)


لزوم همکاری


رُوِیَ عَنِ النَّبیِّ (ص) اَنَّهُ اَمَرَ اَصحابَهُ بِذَبحِ شاةٍ فی سَفَرٍ فَقالَ رَجُلٌ مِنَ القَومِ:عَلَیَّ ذَبحُها ، وَ قالَ الآخَرُ: عَلَیَّ سَلخُها وَ قالَ آخَرُ: عَلَیَّ قَطعُها ، وَ قالَ آخَرُ: عَلَیَّ طَبخُها ، فَقالَ رَسُولُ اللهِ (ص): عَلَیَّ اَن اَلقَطَ لَکُمُ الحَطَبَ ، فَقالُوا یا رَسُولَ اللهِ ! لا تَتعَبَنِّ بِآبائِنا وَ اُمَّهاتِنا اَنتَ ، نَحنُ نَکفیکَ ، قالَ: عَرَفتُ اَنَّکُم تَکفُونَنی ، وَ لکِنَّ اللهَ عَزَّوَجَلَّ یَکرَهُ مِن عَبدِهِ اِذا کانَ مَعَ اَصحابِهِ اَن یَنفَرِدَ مِن بَینِهِم ، فَقامَ (ص) یَلقَطُ الحَطَبَ لَهُم . (بِحارُالاَنوار ، ج 73 ، ص 273 و 274)

در سفری پیامبر اکرم (ص) برای تهیه غذا دستور دادند گوسفندی را ذبح کنند ، یکی از اصحاب عرض کرد: سر بریدن گوسفند بر عهدۀ من ، شخص دیگری گفت:پوست کندن آن با من ، شخص دیگر پذیرفت تا گوشتِ آن را بپزد ، پیامبر اکرم (ص) فرمود:جمع آوری هیزم نیز بر عهدۀ من ، عرض کردند: ای رسول خدا ! پدران و مادران ما فدای شما ، خودتان را به زحمت نیندازید و کارها را به ما واگذارید ما (با کمال افتخار) انجام می دهیم ، حضرت فرمودند: من می دانم شما انجام می دهید ولی خداوند دوست ندارد بنده اش را در میان همراهانش مشاهده کند که برای خود امتیازی قایل شده است. سپس حضرت از جا برخاستند و به جمع آوری هیزم مشغول شدند .


لزوم خدمتگزاری به دیگران


قال رسول الله: سَیِّدُ القَومِ فی السَّفَرِ خادِمُهُم ، فَمَن سَبَقَهُم بِخِدمَةٍ لَم یَسبِقُوهُ بِعَمَلٍ اِلّا الشَّهادَةَ . (کنز العمال ، ج 6 ، ص 710)

آقای جمعی که سفر می روند کسی است که خدمتگذار آنان است ، پس هر کس از آنان پیشتاز در خدمت به بقیه باشد ، آن جمع در هیچ عملی جز شهادت در راه خداوند بر او پیشی نخواهند گرفت .

احادیث امام علی (ع)

آثار رفاقت با اشرار:


1. باعث سقوط و تباهی می شود

مُصاحَبَةُ الاَشرارِ تُوجِبُ التَّلَفَ. (تصنیف غررالحکم و درر الکلم ، ص 432)

امیرالمؤمنین فرمودند: دوستی با اشرار موجب تلف و نابودی انسان خواهد شد.


2. باعث آزردگی انسان می شود

صُحبَةُ الاَحمَقِ عَذابُ الرُّوحِ. (تصنیف غررالحکم و درر الکلم ، ص 433)

دوستی با شخص نادان باعث عذاب روح انسان می شود.


3. باعث بی دینی انسان می شود

خُلطَةُ أبناءِ الدُّنیا رَأسُ البَلوی وَ فَسادُ التَّقوی. (تصنیف غررالحکم و درر الکلم ، ص 138)

دوستی با دنیاپرستان ، ریشه بلاها و فسادِ تقوا است.


4. باعث بدگمان شدن به انسان می شود

مُصاحَبَةُ الاَشرارِ تُوجِبُ سُوءُالظَّن بِاالاَخیار. (تصنیف غررالحکم و درر الکلم ، ص 138)

دوستی با اشرار باعث سوءظن و بدگمانی به نیکان می شود.


5. باعث درگیری و دعوا می شود

مَن جالَسَ الجاهِلَ فَلیَستَعِدَّ لِقیلٍ وَ قال. (بحارالانوار ، ج 74 ، ص 288)

کسی که با جاهل و نادان همنشینی کند ، باید آماده قیل و قال و درگیری باشد.


ارزش هدایت انسانها


قالَ عَلِیٌّ (ع) : لَمّا بَعَثَنی رَسُولُ اللهِ (ع) اِلَی الیَمَنِ قالَ : یا عَلِی ! لا تُقاتِلَنَّ اَحداً حَتّی تَدعُوهُ اِلَی الاِسلامِ وَ اَیمُ اللهِ لَأن یَهدِیَ اللهُ عَلی یَدَیکَ رَجُلاً خَیرٌ لَکَ مِمّا طَلَعَت عَلَیهِ الشَّمسُ وَ لَکَ وِلاؤُهُ یا عَلِیُّ . (بحار الأنوار ، ج 97 ، ص 34)

امام علی (ع) فرمود : هنگامی که رسول خدا (ص) مرا برای جنگ با مردم یمن فرستاد فرمود : در برابر هیچ کس دست به اسلحه مبر مگر آنکه قبل از آن ، او را به اسلام فرا خوانده باشی. قسم به خداوند ارزش هدایت شدن یک نفر برای تو از آنچه خورشید بر آن می تابد و تو نیز صاحب اختیار آن هستی بالاتر است .


تَزَوَّدُوا فَإنَّ السَّفَرَ بَعیدٌ . (بحار الأنوار ، ج 77 ، ص 146)

توشۀ راه آماده سازید ؛ زیرا سفر طولانی است .


اخلاق سنجی در سفر


اَلسَّفَرُ میزانُ الاَخلاقِ . (قصار الجمل ، ج 1 ، ص 312)

مسافرت ، وسیلۀ سنجش اخلاق است .


پذیرفتن هدیۀ خداوند


مَن قَصَّرَ الصَّلاةَ فِی السَّفَرِ وَ اَفطَرَ فَقَد قَبِلَ تَخفِیفَ اللهِ عَزَّوَجَلَّ وَ کَمُلَت صَلاتُهُ . (مستدرک وسایل الشیعه ، ج 1 ، ص 503)

هر کس نماز را در مسافرت شکسته بخواند و روزه اش را افطار کند تخفیف (و هدیۀ) خداوند را پذیرفته و نمازش کامل است .


ارزش زن


اِنَّمَا المَرأةُ رَیحانَةٌ . (بحارالانوار ، ج 10 ، ص 253)

همانا زن دسته گل است .

 

لزوم محافظت از زن


اَلنِّساءُ لَحمٌ عَلی وَضَمٍ اِلّا ما ذُبَّ عَنهُ . (غرر الحکم مترجم ، ج 1 ، ص 4 ، حدیث 1979)

زنان همچون گوشتی هستند که بر تختۀ قصاب است (یعنی درنده خویان همیشه در پی ربودن آن هستند) مگر آنکه از آن دفاع شود و مراقبت گردد .


انتخاب رفیق


قالَ عَلی (ع) فی وَصیَّتِهِ لِلحَسَنِ (ع): سَل عَنِ الرَّفیقِ قَبلَ الطَّریقِ وَ عَنِ الجارِ قَبلَ الدّارِ . ِحارالانوار ، ج 73 ، ص 229)

حضرت علی (ع) در وصیتش به امام حسن (ع) فرمود: قبل از سفر رفیق و همراهت را گزینش نما و قبل از خریدِ خانه از همسایه های آن خانه تحقیقِ کامل به عمل آور .


اثر همنشین بد در انسان


لا تَصحَبِ الشَّریرَ فَإنَّ طَبعَکَ یَسرِقُ مِن طَبعِهِ شَرّاً وَ اَنتَ لا تَعلَمُ . (بحارالانوار ، ج 71 ، ص 196 و 199 – جوان فلسفی ، ج 2 ، ص 313)

از همراهی با انسان شریر و فاسد بپرهیز که طبیعتت به طور نا آگاه ، بدی و ناپاکی را از طبعِ منحرف او می گیرد و تو از آن بی خبری .


همنشینی با فضلا و نیکان


مُواصَلَةُ الاَفاضِلِ تُوجِبُ السُّمُوَّ . (غررالحکم ، ج 2 ، ص 760)

با فضلا و نیکان همراهی و هم نشینی کردن موجب بلندی و رفعت جایگاه اجتماعی انسان است .


حقارت بوسیله همنشین بد


مَن خالَطَ الاَنذالَ حُقِّرَ . (بِحارُالاَنوار ، ج 2 ، ص 205)

هر کس با افراد پست همراهی و هم نشینی نماید تحقیر می شود .


همسفر نشدن با افراد مغرور


لا تَصحَبَنَّ فی سَفَرٍ مَن لا یَری لَکَ الفَضلَ عَلَیهِ کَما تَری لَهُ الفَضلَ عَلَیکَ . (بِحارُالاَنوار ، ج 73 ، ص 267)

با کسی که خودش را از تو برتر می بیند همسفر مشو .

احادیث امام حسین (ع)


عَن مُوسَی بنِ عُمَیرٍ الاَنصارِیّ عَن اَبیهِ قالَ اَمَرَنی حُسَینُ بنُ عَلیٍ (عَلَیهِمَا السَّلام) فَقالَ: نادِ فِی النّاسِ اَن لا یُقاتِلَنَّ مَعی رَجُلٌ عَلَیهِ دَینٌ فَاِنَّهُ لَیسَ مِن رَجُلٍ یَمُوتُ وَ عَلَیهِ دَینٌ لا یَدَعُ لَهُ وَفاءً اِلّا دَخَلَ النّارَ . (اِحقاقُ الحق ، ج 19 ، ص 430)

شخصی به نام موسی بن عُمَیر از پدرش نقل می کند که امام حسین (ع) به من دستور داد که در میان یارانشان فریاد بزنم : کسیکه به مردم بدهکاری دارد حق ندارد در میان لشکریان من باشد ، زیرا کسی نیست که مدیون باشد و بمیرد و بعد از او ادای بدهی اش نشود مگر اینکه (بخاطر بدهی اش) وارد آتش خواهد شد .

احادیث امام سجاد (ع)

قالَ عَلیُّ بنُ الحُسَینِ (ع): اِیّاکَ وَ مُصاحَبَةَ الاَحمَقِ فَإِنَّهُ یُریدُ اَن یَنفَعَکَ فَیَضُرُّکَ . (بِحارالانوار ، ج 71 ، ص 196)

از همراه شدن با انسان احمق (کم عقل) بپرهیز زیرا او همان زمان که می خواهد به تو نفع برساند ، ضرر می زند .